Assalawma a’leykum qa’dirli doslarimiz. Koka-kolani bilmeytug’in adam o’zi bolmasa kerek. Bul ko’pshiliktin’ jaqsi ko’rip ishiletug’in ishimligi esaplanadi. Ha’mmemiz bul ishimliktin’ den-sawlig’imiz ushin onsha paydasiz ekenin bilsek te, ishe beremiz. Kim jazdin’ issi ku’ni Koka-kolag’a muz salip ishiwdi qa’lemeydi deysiz? Solay etip, Koka-kolanin’ ha’mmege birdey unaytug’inlig’i yamasa bir ma’rte ishken adam ja’ne ishiwdi qa’lewi ne sebepten dep oylaysiz? Bul ishimliktin’ tayarlaniwi, ziyan ta’repleri ha’m ingredientleri haqqinda ju’da ko’p boljawlar bar. Ko’pshilik bul ishimlik haqqindag’i mish-mish ga’plerdi haqiyqat dep oylaydi. Bul esitkenlerimiz irasi menen durispa eken?
Kelin’, bul haqqinda 2011 jilda Neyu York jurnalinda shiqqan maqalani oqip bilip alamiz. Maqalada jaziliwinsha, Koka-kola ishimliginin’ retsepi 125 jil dawaminda sir bolip saqlanip kelyatirg’an eken. Bul ishimliktin’ tayarlaniwi Koka-kola marketinktin’ rejesinin’ a’hmiyetli bo’legi esaplanadi. Sol maqalada jaziliwinsha bul gazli ishimlikke salinatug’in jeti ingredientler Koka-kola birinshi ma’rte 1886 jili tayarlang’aninan berli o’zgermegen eken. Adamlardin’ aytiwinsha ha’zirgi ku’ni Koka-kolanin’ tayarlaniwin tek g’ana eki adam biledi eken. Bul adamlar Koka-kola kompaniyasinin’ a’hmiyetli direktorlari bolip esaplanadi.
Amerikanin’ taniqli radio baslawshisinin’ aytiwinsha bu’gin Koka-kola ishimliginin’ siri ashilg’an eken. Sol radio esittiriwinin’ baslawshisi Ira Glas tayarlaniw usili jazilg’an qag’azdin’ nusqasin tabip alg’anin aytqan edi. Adamlar bul usildin’ negizgi nusqasi Atlanta bankinda saqlanadi dep oylaydi eken. Bunday a’jayip gazli ishimlikti kim oylap tapqanin bilesiz be? Atlantik ximik Jon Pemberton birinshi ma’rte 1887 jili Koka-kolani islegen. Sol jili bul usildi bir biznesmenge satqan. Qatti shaqqan ha’m aqilli biznesmen, tayarlaw usili jazilg’an qag’azdi bankqqa qoyg’an. Radio baslawshi Ira Glas bul retseptti ja’miyetlik gazetalardin’ eski nusqalarinda basqa bir na’rseni izlep atirg’aninda tawip alg’an. Ol izlep atirg’an waqiya jazilg’an gazetanin’ ishki betinde bul ishimliktin’ tayarlaniw usilin ko’rip qalg’an.
Bul kishkene mag’liwmat Jon Pembertonnin’ dosti R.R Evansdin’ ku’ndeliginen aling’an edi. Ira Glas awladdan a’wladqa o’tip kelyatirg’an ku’ndelikti izlep tapqan. Solay etip, sonday taniqli ha’m ha’zirgi waqitta sirli bolg’an bul ishimliktin’ ishine neler salinadi eken? Og’an Kola tereginin’ japirag’indag’i ekstraklar, kofeyin, ju’da ko’p miqdarda qum sheker, layim sherbet, vanilin ha’m karamel salinadi eken. Son’ og’an ja’ne jeti iyis ha’m ta’m beretug’in na’rseler salinadi. Og’an spirtli, alti tu’rli may, apelsin, limon, muskat tuqimi, koriandor, neroli ha’m dolchin maylari salinadi. Bul formula Mark Pendergrastin’ Koka-kola tariyxi haqqinda jazg’anlari menen qatti uqsaydi. Koka-kolanin’ tayarlaniwinin’ usili 100 jil dawaminda o’zgermegen boliwi mu’mkin emes. Sog’an qaramastan onin’ tayarlaniw usili elege shekem sir bolip kelyatir.
