Assalawma a’leykum qa’dirli tin’lawshi doslar. Sizler menen Sarbinaz. Kompyuterdin’ ko’zge ha’m den-sawliqqa ziyan ekenligi haqqinda esitkenbiz. Ko’pshilik kompyuterdin’ monitori yamasa televizordin’ ekraninin’ aldinda ko’p otiriw ko’riw qa’bilyetin pa’seytip. Miopiya (uzaqti ko’re almaw keselligi) ni rawajlandiradi degen pikirde. Bul pikir qay da’rejedi duris. Bul haqqinda shipaker-oftalmologlar to’mendegi mag’liwmatlardi beredi: 1. Monitor jasi u’lken adamlardin’ ko’riw qa’bilyetine ziyan keltirmeydi.

Olar ekrang’a uzaq waqit dawaminda qarap otirsa da, olarda miopiya keselligi rawajlanbaydi eken. Biraq bul jerde itibar beretug’in a’hmiyetli basqa ta’repleri bar. Jaqin araliqta uzaq waqit jumis islew, kompyuterden shig’ip turg’an jag’imsiz nur, moying’a awirliq tu’siwine, taza hawadan dem alalmawg’a ha’m tag’i basqa qolaysizliqlarg’a alip keledi. Uzaqti ko’re almaw ko’binshe jas balaliq waqtimizda rawajlanadi. Kompyuterde uzaq waqit jumis islew balalar ha’m o’spirimlerdin’ miopiya keselligine shaliniwinin’ qa’wipi bar. Ko’z organizmdag’i basqa bo’limlerine uqsap, balaliqtan o’sip, rawajlanip baradi. Bul 18-20 jasqa shekem dawam etedi. Odan keyin uzaqti ko’re almaw rawajlanbaydi. Ha’zirgi zaman balalari kompyuter menen jaqinnan tanisip, doslasip alg’an.

Balalardin’ kompyuterge jaqinlig’i ko’z almalari normasinan go’re tez rawajlaniwina, o’siwine, u’lkewine xizmet etedi. Ne ushin bunday bolatug’inlig’i ele shekem izertlenbegen. On jasqa shekemgi balalar ekrang’a 10-15 minuttan ko’p qarawi mu’mkin emes. O’spirim jastag’i balalar bolsa 2-3 saattan ko’p kompyuter aldinda otirmawdi ma’sla’het beremiz. Kompyuterdin’ aldinda islep otirg’anin’izda profilaktika haqqinda oylap turiw da kerek. Bul qag’iyda tek g’ana balalar ushin emes al jasi u’lkenlerge de tiyisli. Uzaq jerge qarag’animizda ko’zler bosaydi. Jaqin jerlerge misali, kitapqa, monitorg’a qarag’anda bolsa tartiladi. Demek, ha’r 20 minuttan ko’zlerimizge dem berip turiwimiz kerek eken.

Arasinda beldi jazip, taza hawag’a da shig’ip aylanip keliw lazim. Ekrang’a to’mennen joqarig’a qaraw mu’mkin emes, monitor ko’zlerimizden biraz to’menrek jaylasqani jaqsiraq. Monitor qolimizdi sozg’anda tiyetu’gin araliqta, yag’niy 60-70 sm.uzaqliqta boliwi lazim. Stolda bolsa stakang’a suw quyip qoyin’. Ku’n dawaminda 2 litrdan kem bolmag’an suw ishiwge ha’reket etin’, sebebi bul ju’da paydali. Bul ko’zlerimizdi tez-tez aship jamiwg’a ha’m ko’zlerdin’ qurip ketpewine xizmet etedi. Geshir, ko’z ushin shinig’iwlar, ko’za’ynekler uzaqti ko’re almasliqti emley almaydi. Ko’zler ushin arnalg’an shinig’iwlar da ko’riw qa’bilyetin tikley almaydi. Ko’riw qa’bilyetin tiklew mu’mkin eken. Lazer usili shini menen de ko’riw qa’bilyetin tiklewi mu’mkin eken.

Hu’rmetli doslar, bu’gingi ken’esimizdi usi jerde juwmaqlap, keyingi esittiriwlerimizde ja’ne dawam etemiz. Saw-salamat bolin’.